Chwościk – pierwsze objawy już są

Na plantacjach buraka cukrowego położonych na południowo wschodniej części kraju za sprawą licznych opadów i wysokiej temperatury notuje się pierwsze objawy chwościka. Zalecamy zatem rozpocząć sukcesywny monitoring tej uprawy, by nie przegapić pierwszych objawów tej groźnej choroby.

Obecne warunki pogodowe sprzyjają szybkiemu rozwojowi chwościka buraka cukrowego. Grzyb najintensywniej rozwija się w temperaturze 25–30°C panującej w ciągu dnia i powyżej 15°C nocą. Dzięki opadom plantacje buraka są w dobrej kondycji, międzyrzędzia są zwarte, rośliny o dużej biomasie, stąd wysoka wilgotność po deszczach zazwyczaj długo się utrzymuje.

O zagrożeniu ostrzegają koncerny cukrownicze i firmy fitofarmaceutyczne. Chwościk jest już obecny na buraku ćwikłowym.

Zwalczanie chwościka w momencie wystąpienia pierwszych objawów chorobowych (dostrzeżenia pierwszych plamek) zazwyczaj jest najskuteczniejsze. Przy założeniu, że w tym roku pierwszy zabieg fungicydowy wykonamy wcześniej niż zazwyczaj, należy się spodziewać, że na jednym nie zakończymy ochrony. Dzięki opadom plantacje buraka cukrowego wyglądają bardzo dobrze, warto je chronić, by rośliny utrzymały cały garnitur liści jak najdłużej do zbioru.

Przypominamy, że o skuteczności zwalczania chwościka buraka oprócz wczesnego terminu zabiegu decydują także takie czynniki jak:

·        przemyślany dobór substancji czynnych,

·        rodzaj rozpylaczy (rozmiar 02-03)

·        ilość (min. 250-300l/ha) oraz jakość wody (pH, twardość).

Zaniechanie ochrony lub wykonanie jej w terminie spóźnionym, zwłaszcza w latach sprzyjających rozwojowi choroby, może być przyczyną znacznej straty w plonie. Grzyb potrafi szybko opanować całe liście powodując ich przedwczesne zasychanie. Roślina wówczas stara się odtworzyć aparat asymilacyjny kosztem zgromadzonych w korzeni substancji zapasowych. Korzeń przestaje przyrastać, głowa korzeniowa przybiera  stożkowaty kształt, korzenie także mają niższą zawartość cukru o około 2-3 proc. (Anna Kobus)

(farmer.pl)

*

Czym zwalczać chwościka w buraku?

O ile w tym sezonie jeszcze mamy dość duży asortyment fungicydów przeznaczonych do ochrony buraka przed chwościkiem, to jednak przyszłość ochrony tej uprawy nie jest już kolorowa.                                                                            Niestety ochrona buraka cukrowego jest na zakręcie. Jeśli sytuacja w najbliższych dwóch sezonach nie ulegnie zmianie, będziemy mieć poważny problem z ochroną tej uprawy. Poważnym problemem stanie się fakt, że wkrótce wypadnie epoksykonazol (zapasy do marca 2022). Za tym faktem wypadną z użycia aż 23 fungicydy w buraku. Są zakusy, by skreślić z listy także tebukonazol. Jak pamiętamy niedawno wypadł propikonazol, a wraz z nim kilka preparatów przeznaczonych do zwalczania chwościka.  Przy wycofaniu tych substancji ubędzie wiele fungicydów dopuszczonych do ochrony buraka. Z triazoli można jeszcze wykorzystywać: tetrakonazol, difenokonazol i cyprokonazol. Triazole często są łączne w preparatach ze  strobilurynami takimi jak: azoksystrobina i piraklostrobina a także morfolinamu: fenpropimorfem i fenpropidyną. W obrocie są także benzimidazole– tiofanatu metylu (solo, a także w preparatach dwuskładnikowych).

Warto pamiętać o rosnącej odporności chwościka na wiele substancji czynnych. Szczególnie uważać należy na tiofanat metylu. Na substancję tą chwościk wykazuje już bardzo wysoką odporność.

Czym zwalczać chwościka?

Lista preparatów wg wyszukiwarki MRiRW (stan 01.07.2020) jest następująca:

PREPARATY TRÓSKŁADNIKOWE:

·       azoksystrobina + difenokonazol + tebukonazol: Fundand 450 SC, Kier 450 SC, Mollis 450 SC

PREPARATY DWUSKŁADNIKOWE:

·       epoksykonazol + fenpropidyna: Spyrale 475 EC,

·       epoksykonazol + fenpropimorf: Duett Star 334 SE , Tango Star,

·       azoksystrobina + epoksykonazol: Mercury 200 SC,

·       azoksystrobina + cyprokonazol: Skymaster 280 SC, Zakeo Xtra 280 SC,

·       epoksykonazol + piraklostrobina: Optan 183 SE,

·       difenokonazol + azoksystrobina: Amistar Gold, Angle, Bicanta, Quadris Gold,

·       epoksykonazol + tiofanat metylu: Dedal 497 SC, Dubler Mega 497 SC, Tionat 497 SCDuett Ultra 497 SC, Dultrex-Pro 497 SC, Duo 497 SC, Durato Pro 497 S.C. Epofanat 497 SC, Intizam 497 SC, Tandem 497 SC, Tionat 497 SC

·        tetrakonazol + tiofanat metylu: Matador 303 SE, Moderator 303 SE, Yamato 303 SE.

PREPARATY JEDNOSKŁADNIKOWE:

·       epoksykonazol: Cortez 125 SC, Epoksy 125 SC, Raster 125 SC, Rekord 125 SC, Respekto 125 SC, Rubric 125 SC, Safir 125 SC, Slapper , Soprano 125 SC,

·       tebukonazol: Furtado 250 EW, Tebu 250 EW, Trion 250 EW,

difenokonazol: Dafne 250 EC, Difcor 250 EC, Difo 250 SC, ILA 250 EC, Porter 250 EC,

·       tetrakonazol: Bagani 125 ME, Eminent 125 ME,

·       azoksystrrobina: Azoxin 250 SE, Bolid 250 SE, Makler 250 SE,

·       tiofanat metylu: Bajlando 500 SC, Sintop 500 SC, Tiofan 500 SC, Tiofanat Metylowy 500 SC, Tiptop 500 SC, Topsin M 500 SC. (Anna Kobus)

(farmer.pl)

W Polsce chwościk występuje w zależności od warunków atmosferycznych od III dekady czerwca do końca września. Występowaniu choroby sprzyja wysoka wilgotność powyżej 90 proc. w połączeniu z temperaturami powyżej 25°C w dzień i 15°C w nocy. Z tego względu pierwszym elementem monitoringu powinna być analiza przebiegu pogody. Jeżeli warunki wysokiej wilgotności oraz upały występują przez dłuższy czas, należy spodziewać się pojawienia objawów chwościka.

Pierwsze zabiegi muszą być wykonane możliwie jak najwcześniej, tuż po zauważeniu pierwszych objawów choroby przy 1-proc. porażeniu (na 100 losowo zebranych liściach na jednym występują objawy choroby – plamka grzybni). Zbyt późne zastosowanie fungicydu utrudnia skuteczną walkę z chorobą. Niestety, najczęściej popełnianym błędem jest spóźnienie pierwszego zabiegu. Kolejne przeprowadzane są w oparciu o ustalone progi szkodliwości.

Bardzo ważny jest dobór odpowiedniego fungicydu. Na przestrzeni ostatnich lat obserwuje się występowanie uodpornień szczepów chwościka na stosowane w fungicydach substancje czynne.

Benzimidazole

Odporność na fungicydy stosowane w ochronie plantacji przed tym patogenem to bardzo groźna i coraz częstsza przyczyna niepowodzeń zabiegów chemicznych. Zjawisko to obserwowane jest od wielu lat we wszystkich rejonach uprawy buraka na całym świecie, gdzie występuje chwościk. Już w latach 70. ubiegłego wieku zaobserwowano w Grecji odporność grzyba w stosunku do preparatów benzimidazolowych. Stało się to w trzy lata od momentu wprowadzenia ich do użytku. W Polsce po raz pierwszy obecność odporności na tiofanat metylu stwierdzono w populacji chwościka w 1996 r. Od tego czasu stała się powszechna i do rzadkości należą izolaty grzyba jej niewykazujące. Dotyczy to w takim samym stopniu wszystkich rejonów uprawy buraka w Polsce.

Triazole

Najważniejszą grupą substancji czynnych stosowanych w ochronie buraka przed chwościkiem są triazole. Podobnie jak benzymidazole jest to grupa fungicydów działających systemicznie. Są one bardzo skuteczne w walce z patogenami grzybowymi roślin, lecz także w stosunku do tej grupy preparatów grzyby wykazują duże zdolności do wytwarzania odporności. Nie inaczej jest w przypadku chwościka. Pierwsze odporności na fungicydy z tej grupy zaobserwowano w Polsce w pierwszej dekadzie XXI w. Obecnie ok. 50 proc. badanych izolatów pochodzących z rejonów Polski południowej i południowo-wschodniej ją wykazuje. W rejonach centralnych sytuacja jest nieco lepsza – odporność kształtuje się na poziomie 25-30 proc. Najmniej odporności na triazole obserwowane jest w rejonach północnych i północno-zachodnich. Jak łatwo zauważyć, częstotliwość występowania odporności można powiązać z częstotliwością stosowania zabiegów ochronnych w danych rejonach. Najwcześniej choroba pojawia się na południu i na południowym wschodzie Polski. W ostatnich latach w tych rejonach plantacje opryskiwane są środkami grzybobójczymi nawet czterokrotnie.

Strobiluryny

Trzecią grupą fungicydów systemicznych stosowanych w ochronie buraka przed chwościkiem są strobiluryny. Niestety, także w tym przypadku zaobserwowano pojawianie się odporności w populacji grzyba. Jak dotąd

występuje sporadycznie. Jednak także w przypadku odporności na strobiluryny należy spodziewać się szybkiego wzrostu częstotliwości ich występowania.
Bardzo niepokojącym zjawiskiem jest odporność na wszystkie trzy grupy fungicydów jednocześnie. Izolaty takie wykryto w materiałach pochodzących z południa Polski.

Jak uniknąć powstawania odporności oraz jak walczyć z tym zjawiskiem? Przede wszystkim przystępując do przygotowania programu ochrony plantacji buraka, trzeba pomyśleć o zastosowaniu preparatów zawierających różne grupy substancji czynnych. Absolutnie nie wolno wykonywać dwóch zabiegów preparatami zawierającymi te same substancje czynne (mimo że takie informacje znajdują się w etykietach szeregu fungicydów). Niestety, utrudnieniem jest występowanie odporności krzyżowej i w większości izolaty odporne na substancję czynną z danej grupy są odporne na kolejne. Dzieje się tak na przykład w grupie triazoli, gdzie większość izolatów chwościka odpornych na działanie epoksykonazolu jest także odporna na tebukonazol. W rejonach, w których choroba występuje w dużym nasileniu, koniecznie należy wykorzystać preparaty dwuskładnikowe.

Ochrona przed chwościkiem

Gdy chwościk pojawi się na plantacji buraka, do ochrony przed nim można wykorzystać jeden z zarejestrowanych fungicydów (przykłady podajemy w tabeli). Możemy jednak zadziałać wcześniej i ograniczyć występowanie chwościka na plantacji buraka, stosując się do zasad prawidłowej agrotechniki:
Przyorywać resztki pożniwne. Sprawca choroby (grzyb Cercospora beticola) zimuje na resztkach liści w glebie i najbliższej okolicy pola, na którym uprawiane były buraki w roku poprzednim, dlatego wszelkie resztki po zbiorze buraków muszą być starannie przyorane (porażone liście stanowią naturalne źródło infekcji w kolejnym roku).

Ustalanie prawidłowego płodozmianu – uprawa buraka nie częściej niż co 4 lata na tym samym polu (wraz ze skracaniem płodozmianu wzrasta niebezpieczeństwo wcześniejszego wystąpienia choroby).
Unikanie wysiewu buraka na polu sąsiadującym lub takim, gdzie wcześniej składowano buraki na pryzmie.

Uprawa odmian odpornych.

Odmiany o dużej odporności na chwościka to np.: Argument, Delano, Jasiek, Pacific, Sporta, Opoka, Wojownik, Jaromir, Fantazja, Jagiellon, Tur, Milton, Jampol, Natura, Tapir, a o bardzo dużej: Alegra, Armesa, Gallant, SY Belana, Valzer. (Wojciech Konieczny)

(farmer.pl)